Lojistik ve taşımacılık sektöründe en önemli konulardan biri istihap hattı, yani bir aracın taşıyabileceği maksimum yasal yük miktarıdır. Avrupa’da taşımacılık yapan tırların taşıma kapasiteleri ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir. Yasal ağırlık sınırlarına uymayan araçlar ciddi cezalara maruz kalabilir ve taşıma güvenliği riske girebilir. Bu yazımızda tırların istihap hattı, Avrupa’da kabul edilen ağırlık limitleri ve dikkat edilmesi gereken yasal düzenlemeleri detaylı şekilde ele alacağız.
Tır İstihap Hattı Nedir?
Basit bir ifadeyle istihap hattı, bir aracın güvenli ve yasal olarak taşıyabileceği maksimum ağırlık kapasitesini ifade eder. Toplam ağırlık, aracın boş ağırlığı (dara ağırlığı) + yük ağırlığı olarak hesaplanır.
Örneğin, bir tırın boş ağırlığı 16 ton ve maksimum yasal taşıma kapasitesi 40 ton ise, bu tırın yük kapasitesi 24 tondur.
İstihap hattı belirlenirken araç türü, aks sayısı ve ülkelere göre yasal düzenlemeler göz önünde bulundurulur.
Avrupa’da Tırların Yasal Ağırlık Sınırları
Avrupa Birliği ülkelerinde taşımacılık kuralları genel hatlarıyla ortak olsa da, ülkeler arası küçük farklılıklar bulunur. İşte standart tır ve kamyonların yasal istihap hattı:
Standart Çekici + Dorse Kombinasyonları
- 2 Akslı Çekici + 3 Akslı Dorse: 40 ton
- 3 Akslı Çekici + 3 Akslı Dorse: 44 ton (Bazı AB ülkelerinde intermodal taşımacılıkta geçerli)
- Özel İzinli Ağır Yük Taşıyan Araçlar: 60-100 ton (Ülkeye ve güzergaha göre değişebilir)
Kamyonlar İçin Maksimum Yasal Ağırlık
- 2 Akslı Kamyon: 18 ton
- 3 Akslı Kamyon: 26 ton
- 4 Akslı Kamyon: 32 ton
Avrupa Ülkelerinde Tır İstihap Hattı Farklılıkları
| Ülke | Maksimum Yasal Ağırlık |
|---|---|
| Almanya | 40 ton |
| Fransa | 40 ton |
| İtalya | 44 ton |
| İngiltere | 44 ton |
| İsveç | 60-74 ton |
| Hollanda | 50 ton (Bazı rotalarda) |
İskandinav ülkelerinde yüksek tonajlı tırlar yaygın olarak kullanılabilirken, Almanya, Fransa ve İtalya gibi ülkelerde 40-44 ton sınırı uygulanmaktadır.
Örnek: Renault T480 4×2 ve Schmitz Cargobull Mega VARIOS Dorse ile Maksimum Taşıma Kapasitesi
Örnek olarak Renault T480 4×2 çekici ve Schmitz Cargobull Mega VARIOS dorse kombinasyonunu ele alalım:
- Renault T480 4×2 Çekici Boş Ağırlık: 7.5 – 8 ton
- Schmitz Cargobull Mega VARIOS Dorse Boş Ağırlık: 6 – 7 ton
- Toplam Boş Ağırlık (Dara): 13.5 – 15 ton
Maksimum yük kapasitesi:
- 40 ton sınırı olan ülkelerde: 25-26 ton yük
- 44 ton sınırı olan ülkelerde: 29-30 ton yük
Aks Başına Maksimum Ağırlık Dağılımı
Bu kombinasyonda yükün akslara nasıl dağıtılması gerektiği de büyük önem taşır. Avrupa’da aks başına maksimum ağırlık sınırları şu şekildedir:
- Ön Aks (Çekici): Maksimum 8-9 ton
- Tahrik Aksı (Çekici Arka Aksı): Maksimum 11.5 ton
- Dorse 1. Aks: Maksimum 8 ton
- Dorse 2. Aks: Maksimum 8 ton
- Dorse 3. Aks: Maksimum 8 ton
Bu durumda, yük dağılımı doğru yapılmazsa bazı akslar fazla yükleneceği için yasal sınırların aşılması ve cezai işlem uygulanması söz konusu olabilir.
Özellikle ön aksa aşırı yük binmesi, direksiyon hâkimiyetini azaltabilir ve frenleme performansını olumsuz etkileyebilir. Aynı şekilde arka akslar gereğinden fazla yüklenirse, lastiğin aşırı aşınması ve yakıt tüketiminin artması gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Bu yüzden, yükleme planı yapılırken ağırlık merkezinin dengeli bir şekilde dağıtılması büyük önem taşır.
Sonuç
Tırların istihap hattı, yani taşıma kapasitesi, ülkeye, araç tipine ve yasal düzenlemelere göre değişiklik gösterir. Avrupa’da standart tırlar 40-44 ton yük taşıyabilirken, İskandinav ülkelerinde bu sınır 60-76 ton seviyelerine çıkabilir. Aks başına ağırlık dağılımı, yükleme şekli ve dorse tipi gibi faktörler de taşıma kapasitesini doğrudan etkiler.
Lojistik sektöründe faaliyet gösteren firmaların, taşıma planlamasını yaparken yasal sınırları aşmamaya ve yük dağılımını doğru şekilde yapmaya özen göstermeleri büyük önem taşır.